Eerste ei 2016

Eerste Mergelland Hoen-ei 2016 voor architect Jo Janssen

Het Mergelland Hoen, de bijzondere hoendersoort die in Nederland bijna was

uitgestorven, maar na een uitgekiend fokprogramma sinds enkele jaren terug op

Limburgse bodem is, is klaar om zijn eerste grote maatschappelijke rol te vervullen. In

de loop van dit jaar verrijst bij het hoofdkantoor van de Limburgse zorgorganisatie

Daelzicht in Heel een ‘Mergelland Hoen Dorp’ waar mensen met een verstandelijke

beperking als onderdeel van hun behandeling met de dieren in contact komen. Ze

kunnen de hoenders niet alleen horen en zien, maar desgewenst ook aanraken.

Het Mergelland Hoen Dorp is een gezamenlijk initiatief van Daelzicht, het Genootschap

Herve/Mergelland Hoen en de Maastrichtse architect Jo Janssen. Deze laatste heeft de

afgelopen tijd - samen met een aantal collega-architecten uit de Euregio - flink gebroed

op het concept, dat inmiddels klaar is om ten uitvoer te worden gebracht.

Belevenisroutes

Het ‘dorp’ - dat de omvang krijgt van een flinke achtertuin - bestaat uit een parcours van

met drie belevenisroutes inclusief een of meerdere bouwwerken (bijvoorbeeld

overkappingen) van waaruit cliënten van Daelzicht het Mergelland Hoen kunnen beleven.

,,Voor mensen met een beperking is het voelen van regendruppels op hun hand al een

beleving, ervaringen als nat-droog, licht-donker, ruiken en proeven - hoe beperkt ook -

zijn enorme belevingen”, aldus architect Jo Janssen. ,,De vraag vanuit Daelzicht en de

dialoog tussen de architecten, heeft geresulteerd in een huidige concept, waarbij de

cliënten van Daelzicht de gebruikers en hoofdpersonen zijn, het Mergelland Hoen de

aanleiding vormt voor een bijzondere band tussen mens en natuur, en de architectuur

zorgdraagt voor de oplossingen en de verbindingen.”

Eerste Mergelland-ei 2016

Als dank voor al zijn denkwerk en vele inspanningen mag de Maastrichtse architect

donderdag 14 januari het Eerste Mergelland Hoen-ei 2016 in ontvangst nemen. De

overhandiging van het ‘eerste ei’ – een Zuid-Limburgse knipoog naar de aloude Friese

traditie van het eerste kievitsei (waar het eerste gevonden exemplaar elk jaar werd

aangeboden aan de commissaris van de Koning) vindt inmiddels traditioneel plaats in de

eerste weken van het nieuwe jaar.

Jo Janssen is de vierde ‘persoon met een warm hart voor de Euregio’ die ‘het eerste ei’

van het Mergelland Hoen op symbolische wijze in ontvangst neemt. In 2013 werd het

eerste ei aangeboden aan gouverneur Theo Bovens; in 2014 was het eerste exemplaar

voor Ria Oomen, tot 1 juli van dat jaar lid van het Europees Parlement. Vorig jaar viel de

Waalse zakenman Bernard Piette, tevens honorair consul voor Nederland in de Belgische

provincies Luik, Namen en Luxemburg, de bijzondere eer te beurt het eerste (en om die

reden van een feestelijke strik voorziene) Mergelland Hoen-ei in ontvangst te nemen.

Zeer oud ras

Het Mergelland Hoen kan het beste worden omschreven als symbool voor de eenheid van

de Euregionale grensregio Maas-Rijn, aldus de initiatiefnemers. Tijdens zijn relatief lange

leven kan het gevleugelde dier in alle vrijheid rondscharrelen en het krijgt de beste

voeding die maar denkbaar is. De kippen – althans de hennen – belonen hun eigenaar in

ruil voor deze privileges met tientallen dozen verse eieren.

Het Mergelland Hoen (in België officieel erkend als Poule de Herve) is een zeer oud ras

dat afstamt van de Gallische oerkip, de Gauloise. Het dier is afkomstig uit het land van

Herve in de provincie Luik, waar het zich uitstekend heeft aangepast aan het leven op de

boerenerven en in de weilanden.

Verspreidingsgebied

Het verspreidingsgebied van het hoen – een fraaie landschappelijke eenheid verdeeld

over Belgisch en Nederlands grondgebied – kan globaal gesitueerd worden ten oosten

van de Maas, ten noorden van de rivier de Vesdre (de noordelijke grens van de

Ardennen) en het Zuid-Limburgse Mergelland. Het typische cultuurlandschap bestaat uit

plateau’s, beekdalen, weilanden en akkers  omzoomd met hagen, struwelen en

hellingbossen, verspreid liggende dorpjes en gehuchten.

Door de opkomst van productievere kippenrassen, is het Mergelland Hoen in de loop der

geschiedenis naar de achtergrond verdreven. Behalve in Nederlands-Limburg – waar

enkele jaren geleden een uitgebreid fokprogramma werd opgezet.

Meer dan symboliek

Voor voorzitter Ton Wanders van het Genootschap Herve/Mergelland Hoen, is het feit dat

de Mergelland Hoen nu ook wordt ingezet in een zorginstelling, een hele overwinning.

,,Als stichting hebben we ons jarenlang ingezet om het dier een nieuwe plaats in de

Limburgse samenleving te geven. Dat Daelzicht samen met ons de mogelijkheden

aangrijpt om de symboliek te overstijgen en het hoen een plek te geven in de

maatschappij, beschouwen wij als een bijzonder voorrecht. Hopelijk volgen er nog meer

instellingen, waardoor het Mergelland Hoen over enkele jaren voorgoed is ingeburgerd in

Limburg en andere delen van de Euregio”, aldus Wanders.